A Turkestani Scholar: Abu Mansûr Al-Mâturîdî His Personality, Historical Role, Intellectual Struggle and Method

Ebu Mansûr Mâtürîdî (238- 333 /852-944) İslam düşünce tarihinde özel bir yere sahiptir. O, taraftan kelamcıların öncüsü, Müslümanların akaidini yanlışlardan arındıran bilgin, Ehl-i Sünnet anlayışının kurucusu, hidayet meşalesi ve önderi gibi sıfatlarla anılır. Diğer birçok ilim mezhep tarihçisi eserlerinde ona yer vermemiş, hatta takipçileri bazı görüşlerini Eş’arî anlayışa uydurmuşlardır. Mâtürîdî, İmam-ı Azam Hanife’nin sistemleştiren, varlığı hayatı anlamak için yöntem, bilgi kuramı geliştiren, insan tabiatı-akıl, akıl-evren ilişkisini tahlil eden özgün bilginidir. Üzeri perdelenmiş kırılmaya uğramış olsa da Usûli’d-din âlimleri onun anlayışını taklit etmişlerdir. zihin darlığı içinde kirlenen derin fikri ahlaki krizler yaşayan coğrafyasında yeniden keşfedilmekte, kimliği ilmi şahsiyeti, görüşleri üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Vahşi ihtilafın, insanlık dışı çatışmaların alanı olmaktan çıkmak İslam’ın bu akılcı manevi yorumunu anlamamız gerekmektedir. Bu makale Mâtürîdî’nin hayatı, tarihi bağlamı, konumu mücadelesi konuları, ayrıca geliştirdiği kuramı, ilişkisi meseleleri yaptığı tahlilleri ele almaktadır. Yine ile Türkistanlı düşünürün duruma verdiği cevabı tanıtmak, günümüz tartışmalarına katkı sunma potansiyelinin olduğunu göstermek amaçlanmaktadır.